Een spiraal van touw

Het is zondag 21 juni, viering van de zomerzonnewende in Vledder, Drenthe. De viering hoort bij een missionair project van de PKN: Ontmoeting met passanten, dat geleid wordt door Henny de Jong. De vieringen zijn bedoeld voor ‘zoekers’, voor mensen die de kerk bijna verlaten hebben. In de vieringen staat de gang van de seizoenen centraal. 

Seizoensfeesten bereiden voor op de tijd die komt. Op 24 juni is het geboortefeest van Johannes de Doper. Jezus en Johannes delen het jaar. Jezus hoort bij de lichte helft van het jaar en Johannes bij de donkere helft. Na Kerstmis wordt het langzaam licht, na Sint Jan wordt het langzaam donker. Deze viering bereidt voor op de tijd van Johannes.

Johannes is een strenge boeteprofeet. Een oproep tot boete is geen makkelijke boodschap. Hoe die zo te brengen dat het aankomt? We gebruiken er de symboliek van vuur en duister voor. Vuur en duister drukken de ommekeer, inkeer en zuivering uit waar Johannes toe aanspoort. Vuur en duisternis zijn ook beelden die uit de volkstraditie van het Sint Jansfeest komen. We steken in deze viering een vuur aan en lopen naar de winterzonnewende.

Lang hebben we gepraat over hoe naar de winterzonnewende toe te lopen. Over een recht pad door de kerk? Dat is wel heel rechtlijnig en doet geen recht aan de verschillen tussen Jezus en Johannes, en tussen de beide helften van het jaar. Een labyrint lopen dan, zoals in Chartres? Wat we doen moet makkelijk te herhalen zijn. De vieringen komen op een website en zijn downloadbaar voor liturgiecommissies. Een labyrint leggen is ingewikkeld. We kiezen voor een spiraal. Zo wordt de weg van de zon vaak verbeeld. De gang naar het binnenste van de spiraal verbeeldt de weg naar de donkere winterzonnewende; de weg naar buiten, de spiraal weer uit, verbeeldt de gang naar de zomerzonnewende. Een spiraal van touw is makkelijk te leggen. De spiraal die we lopen is van touw en is vier windingen lang. 

De deelnemers gaan de spiraal in met een vraag over hun eigen leven. Het pad naar het donkere midden van de spiraal is een weg van loutering, het is de boete waar Johannes toe oproept. Het donkere centrum verbeeldt zowel het middelpunt van onszelf, de winterzonnewende als de geboorte van Christus in de diepe duisternis van de winter. Zonder dat we dat van de voren hadden bedacht blijft iedereen even staan in het middelpunt van de spiraal.   

We sluiten de viering af met een uitzending die bijna letterlijk uit de verhaal over Johannes komt. “En jij, kind, zult genoemd worden: profetes en profeet van de Allerhoogste: door zorg te dragen voor de aarde... door het delen van brood... door het stichten van vrede.” Ach, misschien een beetje te steil voor de doelgroep, we vertrouwen er maar op dat ze meegenomen zijn door de viering. 

Berthe van Soest, lid van de voorbereidingsgroep van de missionaire vieringen.

Verschenen in: Geruchten, nr. 31, najaar 2009, p.13-14 

Naar artikelen
Naar homepage